(វៀតណាម)៖ វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញបានផ្តល់អនុសាសន៍ ចំពោះអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមគួរតែធ្វើតេស្តមុខងារតម្រងនោមជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីរកមើល និងព្យាបាលការខ្សោយតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃដំណាក់កាលដំបូង។

ជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ គឺជាផលវិបាកនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ ជិត ៥០% នៃអ្នកជំងឺដែលមានជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដំណាក់កាលចុងក្រោយ គឺជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម។

* រកឃើញជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែម

ក្នុងអំឡុងពេលពិនិត្យទូទៅនៅមន្ទីរពេទ្យ FV លោកស្រី L.Q. មានអាយុ ៥៩ឆ្នាំ ដែលជាជនជាតិហ្វីលីពីន មានការភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង បន្ទាប់ពីទទួលបានលទ្ធផលកើតជំងឺខ្សោយតម្រងនោម។ អ្នកជំងឺមានប្រវត្តិកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ប៉ុន្តែនៅលេបថ្នាំជាប្រចាំ ដើម្បីរក្សាលំនឹងជាតិស្ករ ខណៈតម្រងនោមមិនមានសញ្ញាបញ្ហាអ្វីទេ។

លោកវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេស ២ ចូវធី គីមលៀន នាយកដ្ឋានវេជ្ជសាស្ត្រទូទៅ និងជាអ្នកឯកទេសតម្រងនោម ដែលជូនពិនិត្យលោកស្រី Q. បានឃើញថាការធ្វើតេស្តទឹកនោម បានបង្ហាញពីកំណើនប្រូតេអ៊ីន micro ក្នុងទឹកនោម (ត្រូវបានគេស្គាល់ថា microalbuminuria) ទាំងនេះស្តិតក្នុងដំណាក់កាលទី២ នៃការថយចុះមុខងារតម្រងនោម។ នេះជាសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែម។

វេជ្ជបណ្ឌិត លៀន បានបង្កើតផែនការព្យាបាលអ្នកជំងឺដោយប្រើថ្នាំ។ អ្នកស្រី Q. ត្រូវបានណែនាំដោយអ្នកជំនាញអាហារូបត្ថម្ភលើរបបអាហារសមស្រប ដើម្បីគ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាម។ ៣ ខែក្រោយមក ការធ្វើតេស្តបានបង្ហាញថាប្រូតេអ៊ីន micro ក្នុងទឹកនោមបានបាត់ទាំងស្រុង មុខងារតម្រងនោមរបស់លោកស្រី Q. គឺត្រឡប់មកធម្មតា ហើយប្រូតេអ៊ីនទឹកនោមរបស់គាត់គឺអវិជ្ជមាន។

ការធ្វើតេស្ត microalbumin ទឹកនោមដើម្បីវាយតម្លៃហានិភ័យនៃការខ្សោយតំរងនោមព្រោះជំងឺទឹកនោមផ្អែម។

កជំងឺ L.Q. គឺជាករណីមួយក្នុងចំណោមករណីសំណាង ដែលសញ្ញានៃការខ្សោយតម្រងនោមដោយសារផលវិបាកនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមត្រូវបានរកឃើញនៅដំណាក់កាលដំបូង។ ដោយការអនុលោមតាមផែនការព្យាបាល និងការឆ្លើយតបដ៏ល្អចំពោះថ្នាំ អ្នកជំងឺបានជាសះស្បើយយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ប្រសិនបើមិនបានពិនិត្យ និងរកឃើញភ្លាមៗទេ វាអាចនាំឱ្យប្រឈមនឹងជំងឺខ្សោយតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃធ្ងន់ធ្ងរ ប៉ះពាល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ។

ចំពោះអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់អាចបំផ្លាញសរសៃឈាមអាទែរតម្រងនោម និងសរសៃឈាមតូចៗក្នុងតម្រងនោម ដែលនាំឱ្យមុខងារតម្រងនោមចុះខ្សោយ។

យោងតាមវេជ្ជបណ្ឌិត លៀន ដោយសារតែជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដំណើរការដោយស្ងៀមស្ងាត់ ហើយស្ទើរតែគ្មានសញ្ញានៅដំណាក់កាលដំបូង មនុស្សជាច្រើនមិនអើពើពិនិត្យសុខភាពតម្រងនោមឡើយ។ យោងតាមស្ថិតិបង្ហាញថារហូតដល់ ៥០% នៃអ្នកដែលមានជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដំណាក់កាលចុងក្រោយ ដែលធ្វើការលាងឈាម គឺជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម។

* ការព្យាបាល
ជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ គឺជាភាពមិនប្រក្រតីនៃរចនាសម្ព័ន្ធ ឬមុខងារតម្រងនោមដែលមានរយៈពេលលើសពី ៣ ខែ ជាមួយនឹងរោគសញ្ញាដូចជា នោមចេញប្រូតេអ៊ីន (ពណ៌ល្អក់) នោមចេញឈាម ហើមអវយវៈ កំណកទឹកនោមខុសប្រក្រតី ភាពមិនប្រក្រតីនៃអ៊ុលត្រាសោនតម្រងនោម និងការធ្វើកោសល្យវិច័យតម្រងនោម។ លើសពីនេះ អ្នកជំងឺត្រូវបានគេធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាមានជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃនៅពេលដែលអត្រានៃការច្រោះទឹកនោមក្រោម ៦០ មីលីលីត្រ/នាទី។

ជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃមាន ៥ ដំណាក់កាលត្រូវបានចាត់ថ្នាក់តាមអត្រានៃការច្រោះទឹកនោម។ អាស្រ័យហេតុនេះ ជាមួយនឹងដំណាក់កាលទី១ ដល់ទី ៤ អ្នកជំងឺត្រូវបានព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំ និងការផ្លាស់ប្តូររបបអាហារ ឬវិធីសាស្ត្រគាំទ្រផ្សេងទៀត។ ជាពិសេសនៅក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយ (ដំណាក់កាលទី ៥) ក្រៅពីប្រើប្រាស់ថ្នាំ និងការផ្លាស់ប្តូររបបអាហារ អ្នកជំងឺត្រូវបានពិចារណាសម្រាប់ការលាងឈាម ឬប្តូរតម្រងនោម។

មានវិធីបីយ៉ាងក្នុងការព្យាបាលការជំនួសតម្រងនោម៖ ការលាងឈាម ការលាងឈាមក្នុងស្រោមពោះ និងការប្តូរតម្រងនោម។ ដូច្នេះការព្យាបាលអ្នកជំងឺខ្សោយតម្រងនោមដំណាក់កាលចុងក្រោយគឺពិបាក និងថ្លៃណាស់។

វេជ្ជបណ្ឌិត លៀន បានពន្យល់ថា «ការប្តូរតម្រងនោមសម្រាប់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមនៅមានកម្រិតនៅឡើយ ដោយសារប្រព័ន្ធសរសៃឈាមរបស់ពួកគេមានកម្រិត atherosclerotic ខ្ពស់»។

៥ ដំណាក់កាលនៃជំងឺខ្សោយតម្រងនោម

ក្នុងការព្យាបាលជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែម ថ្នាំ ACE inhibitors និង receptor blockers គឺជាការព្យាបាលទូទៅ ដែលមានប្រសិទ្ធភាពកាត់បន្ថយប្រូតេអ៊ីនក្នុងទឹកនោម។ នៅឆ្នាំ ២០២៣ ជាមួយនឹងការផ្ទុះនៃ SGLT2 inhibitors និងនៅឆ្នាំ ២០២៤ ការលេចឡើងនៃ RAS inhibitors សម្រាប់អ្នកជំងឺដែលមានជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ ការព្យាបាលនៃជំងឺតម្រងនោមកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព។ មន្ទីរពេទ្យ FV នាំចូលយ៉ាងពេញលេញនូវឱសថថ្មីបំផុតសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃតាមផែនការដែលបានណែនាំលើពិភពលោក និងក្រសួងសុខាភិបាល។

* ការការពារជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃចំពោះអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម
យោងតាមវេជ្ជបណ្ឌិត លៀន ចំណុចសំខាន់ក្នុងការព្យាបាលជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែមគឺការរកឃើញដំបូងដើម្បីនាំមុខងារតម្រងនោមឱ្យមានលក្ខណៈធម្មតាវិញ។ ប្រសិនបើរកឃើញយឺត អ្នកជំងឺនឹងចូលទៅក្នុងដំណាក់កាលនៃប្រូតេអ៊ីន macro ក្នុងទឹកនោម ឬនោមចេញ protein ដែលអាចឃើញនៅលើការធ្វើតេស្តទឹកនោមធម្មតា ឬអត្រានៃការច្រោះទឹកនោម ទាបពេក ដែលធ្វើឱ្យវាពិបាកក្នុងការកែតម្រូវមុខងារតម្រងនោមធម្មតា។

អនុបណ្ឌិត វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេស ២ ចូវធីគីមលៀន ណែនាំអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ឱ្យពិនិត្យរកមើលជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃ។

នៅពេលធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យថាមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ អ្នកជំងឺត្រូវពិនិត្យរកមើលជំងឺតម្រងនោមរ៉ាំរ៉ៃជាមួយនឹងការធ្វើតេស្ត Albumin/Creatinine (ACR) ហើយតាមដានជាប្រចាំរៀងរាល់ ៦ ខែម្តង ឬមួយឆ្នាំម្តង។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មន្ទីរពេទ្យខេត្ត និងក្នុងស្រុកមួយចំនួន មិនមានធ្វើតេស្តនេះទេ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺខកខានដំណាក់កាលមាសសម្រាប់ការព្យាបាលជាទាំងស្រុង។

របបអាហារសម្រាប់អ្នកមានជំងឺតម្រងនោមដោយសារទឹកនោមផ្អែមគឺជាកត្តាសំខាន់ក្នុងការគ្រប់គ្រងជំងឺនេះ។ ប្រសិនបើមុខងារតម្រងនោមត្រូវបានកាត់បន្ថយ អ្នកជំងឺគួរតែកាត់បន្ថយបរិមាណប្រូតេអ៊ីននៅក្នុងរបបអាហារ។

វេជ្ជបណ្ឌិត លៀន បានផ្តល់ដំបូន្មានថា «សម្រាប់អ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម រឿងសំខាន់បំផុតគឺរក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមឱ្យមានស្ថិរភាព។ របបអាហាររបស់ពួកគេត្រូវតែអនុវត្តតាមរបបអាហាររបស់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ហើយពួកគេត្រូវតែប្រើថ្នាំដែលមានវេជ្ជបញ្ជាដោយគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីរក្សាកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាមរបស់ពួកគេឱ្យមានស្ថិរភាព» ដើម្បីធ្វើការណាត់ជួបពិនិត្យ និងព្យាបាល សូមទាក់ទងការិយាល័យតំណាងមន្ទីរពេទ្យ FV នៅទីក្រុងភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈលេខទូរស័ព្ទ (+855) 23 211 777 ឬខ្សែទូរស័ព្ទ (+855) 89 999 345៕