(ភ្នំពេញ)៖ ស្គរជាវត្ថុប្រើប្រាស់នៅក្នុងកិច្ចពិធីផ្សេងៗ។ វត្តមាននៃការប្រើប្រាស់ស្គរនៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ឃើញមានតាំងពីសម័យ បុរាណរហូតដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន។ ស្គរបុរាណមានច្រើនរូបរាង ច្រើនប្រភេទ និងប្រហែលប្រើប្រាស់សម្រាប់កិច្ចពិធី ជំនឿ និងសាសនា។

គេប្រទះឃើញស្គរ ធ្វើពីសំរឹទ្ធ មានអាយុកាលស្ថិតក្នុងសមយ័បុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ និយមប្រើប្រាស់នៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងចិនភាគខាងត្បូង ហើយអ្នកស្រាវជ្រាវ បានបែងចែកទម្រង់ និងចំណាត់ថ្នាក់ទៅតាមប្រភេទស្គរនីមួយៗដែលរកឃើញនៅតាមតំបន់បុរាណដ្ឋានទាំងនោះ។

សារមន្ទីរជាតិកម្ពុជាមានសមុច្ច័យស្គរធ្វើពីសំរឹទ្ធដែលជាស្គរ Heger ប្រភេទ III មានអាយុកាលប្រើប្រាស់នៅក្នុងសតវត្សទី ៤ដល់ទី២ មុនគ.ស.។ ស្គរប្រភេទនេះ គេប្រទះឃើញនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអគ្នេយ៍ដីគោក។

ដើមកំណើតស្គរសំរឹទ្ធ ដែលលើកយកមកបង្ហាញនេះ មានប្រភពមកពីប្រទេសឡាវ បានមកពីជនជាតិខា រស់នៅលើកូនភ្នំ និងភ្នំនៃភាគខាងជើងប្រទេសឡាវ ឬខាងកើត Ban Houie Sai និងខាងលិចហ្លួងព្រះបាង គេកំណត់ប្រភេទស្គររបៀបនេះថាជាស្គរខា។ ស្គរនេះស្ថិតក្នុងប្រភេទ Heger III កំណត់ចំណាំដោយមានលម្អសត្វកង្កែប និងមានក្បាច់ផ្សេងៗ។
ស្គរសំរឹទ្ធ (គ.5163) មានរូបរាងស៊ីឡាំង កំពស់ ៥៣,៨ សង់ទីម៉ែត្រ មានរូបរាងដូចផ្សិត ដោយសារផ្នែកខាងលើមានរាងធំជាងផ្នែកខាងក្រោម។

បច្ចេកទេសនៃការឆ្លាក់ក្បាច់លម្អទាំងនោះ គឺការប្រថាប់ស្រាលៗនៅលើផ្ទៃស្គរ មានជារូបផ្កាយមួយធំនៅចំផ្នែកកណ្ដាលចំនួន ១២ ទ្រនុង និងមានក្បាច់ពាសពេញចាប់ពីផ្ទៃលើដល់បាតស្គរ។ នៅលើផ្ទៃខាងលើនៃស្ករ មានរូបសត្វកង្កែប ត្រួតគ្នាជាគូស្ថិតនៅទិសទាំងបួននៃគែមរង្វង់។

ចំណែកឯនៅជិតផ្នែកបាតនៃស្គរ មានចារឹកអក្សរមួយផ្ទាំងសរសេរជាភាសាបារាំងថា «De gouvernement royal du Laos à son Excellence Son Sann» ឬ បកប្រែមកជាភាសាខ្មែរថា «ពីរដ្ឋាភិបាលឡាវជូនដល់ឯកឧត្តម សឺន សាន»។ តាមរយៈចារឹកនេះបង្ហាញថាស្គរសំរឹទ្ធ(គ.5163) គឺជាអំណោយរបស់រដ្ឋាភិបាលឡាវ ជូនឯកឧត្តម សឺន សាន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទី ២២ នាឆ្នាំ១៩៦៧។

អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៅពុំទាន់យល់ច្បាស់អំពីតួនាទីនៃការប្រើប្រាស់ស្គរសំរឹទ្ធនៅឡើយ ដ្បិតពុំមានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់អំពីការប្រើប្រាស់ស្គរសំរឹទ្ធនៅក្នុងយុគសម័យលោហៈឡើយ។ ប៉ុន្តែគេសន្និដ្ឋានថា សំឡេងរបស់ស្គរ គឺជាការដាស់ព្រលឹងដូនតាឱ្យចូលរួមដឹងឮ និងទទួលកុសលទានដែលអ្នកស្រុកថ្វាយជូន។

ដោយឡែកសត្វកង្កែប គឺជានិមិត្តសញ្ញានៃភ្លៀង និងទឹក។ ដូច្នេះការប្រើប្រាស់ស្គរនេះ ក៏អាចមានទំនាក់ទំនងជាមួយការប្រើប្រាស់ទឹក។ សំឡេងស្គរប្រៀបដូចជាសំឡេងសត្វកង្កែបស្រែកហៅទឹកភ្លៀងចុះមក ដែលហាក់មានទំនាក់ទំនងខ្លាំងជាមួយពិធីហៅទឹកភ្លៀង។

កិច្ចពិធីទាក់ទងនឹងទឹក និងទឹកភ្លៀង មានឬសគល់យ៉ាងខ្លាំងក្នុងវប្បធម៌រស់នៅរបស់ក្រុមមនុស្សនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដែលគោលបំណងនោះគឺអង្វរសុំទឹកភ្លៀង ក៏ដូចជាការគ្រប់គ្រងទឹកដើម្បីឱ្យការធ្វើកសិកម្មមានទិន្នផលល្អ និងការការពារគ្រោះរាំងស្ងួតនារដូវប្រាំង៕

ប្រភពឯកសារ៖

*ឃុន សាម៉េន ២០១៨ «The new guide to the National Museum Phnom Penh » បោះពុម្ពផ្សាយ២០១៨, ភ្នំពេញ

*A Bronze Frog Drum៖ https://museumvolunteersjmm.com/2020/02/13/a-bronze-frog-drum/
https://www.lyonandturnbull.com/auctions/fine-antiques-